![]() |
متن آیه :
مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ اللّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُواْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ
(96 نحل)
آنچه نزد شماست [سرانجام] پايان میپذيرد و آنچه نزد خداست ماندگار است. و كسانى كه شكيبايى ورزيدند، به يقين پاداش آنان را برابر نيكوترين [و شايسته ترين] كارى كه انجام میدادند، خواهيم داد .
شأن نزول :
در شأن نزول و داستان فرود اين آيه «ابن عباس» آورده است كه :
مردى به نام «عبدان»، نزد پيامبر گرامى صلى الله عليه وآله آمد و از يكى از چهره هاى سرشناس قبيله «كنده» كه به «امرءُ القيس» شهرت داشت، شكايت كرد و گفت: اى پيامبر خدا، نامبرده همسايه ملكى من است و با زورمدارى آشكار بخشى از زمين مرا غصب نموده، و چون فردى زورمدار و صاحب نفوذ است كسى سخن راست و عادلانه مرا در برابر زور و پول و موقعيت او بها نمیدهد.
پيامبر گرامى مرد «كندى» را خواست و موضوع را مورد تحقيق و بررسى قرار داد تا جريان روشن گردد، امّا وى گفت ادّعاى «عبدان» بی اساس است.
پيامبر از شكايت كننده دليل و برهان و يا گواه خواست تا در روشن شدن موضوع به كار گرفته شود؛ امّا او نه دليل و مدركى داشت و نه كسى به خاطر موقعيت مرد «كندى» به سود او گواهى میداد.
پيامبر به ناگزير آن مرد را به سوگند فرا خواند.
امّا «عبدان» گفت: اى پيامبر خدا، او فردى بى بند و بار است و بیباك، ممكن است به دروغ سوگند ياد كند و حق من پايمال گردد، پس تدبير ديگرى بينديشيد.
پيامبر فرمود: «عبدان»! اگر دليل و سند و گواهى ندارى بايد به سوگندش رضايت دهى...
او به ناگزير پذيرفت، و مرد «كندى» آماده شد تا سوگند ياد كند و با دروغ و دجّالگرى حق را ناحق جلوه دهد كه فرشته وحى فرود آمد و اين آيه را بر قلب مصفاى پيامبر عدالت فرود آورد:
وَ لا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلاً إِنَّما عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ
و در برابر پيمان خدا بهايى اندك نگيريد و آن را نفروشيد، كه هر چه در برابر آن به دست آوريد، بی ارزش است؛ چرا كه آنچه نزد خداست براى شما بهتر است اگر میدانستيد.
پيامبر گرامى صلى الله عليه وآله آيه را تلاوت فرمود، و مرد «كندى» لرزه بر اندامش افتاد و گفت: آرى، آنچه در دست من است فنا میپذيرد و آنچه نزد خداست میماند. آرى، درست است اين مرد راست میگويد؛ من بخشى از زمين او را غصب كرده ام، امّا نمیدانم چه اندازه است؛ از اين رو از وى تقاضا میكنم هر چه میخواهد از زمين من برگيرد، و در برابر سودى كه اين مدت برده ام هر چه میخواهد بگويد تا تقديم دارم، و به خاطر ستمى كه در حق او روا داشته ام و او را به رنج و زحمت افكنده ام از او بزرگوارى و بخشش میخواهم.
دادگاه دگرگون شد. سكوتى گران بر آنجا سايه افكند، و دگرباره فرشته وحى فرود آمد و در مورد اين وظيفه شناسى و بيدارى و حق پذيرى اين آيه را آورد:
مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُونَ.
هر كس كار شايسته اى انجام دهد و در همان حال ايمان به خدا و جهان پس از مرگ و وحى و رسالت داشته باشد - مرد باشد يا زن - به او زندگى خوش و پاك و پاكيزهاى خواهيم بخشيد كه همگان شگفتزده شوند...
تفسير :
آنچه نزد خداست میماند و بس ، در آيات پيش در مورد وفادارى و رعايت پيمانها سخن رفت و قرآن همگان را از پيمانشكنى و دجالگرى سخت هشدار داد، اينك در ادامه همان موضوع میفرمايد:
وَ لا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلاً
و شما مردم باايمان هرگز پيمانها و سوگندهاى خدا را به مال فناپذير و بی ارزش دنيا نفروشيد؛ چرا كه چنين داد و ستدى به هر اندازه هم ثروت و قدرت در برابرش بگيريد، باز هم به زيان شماست، و شما نعمتى گران و وصف ناپذير را بر پشيزى فروخته ايد، و اين كارى خردمندانه نيست.
إِنَّما عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ.
آن پاداش پرشكوهى كه در برابر وفادارى و رعايت عهدها و پيمانها نزد خداست، براى شما پرارزشتر است و بهتر از كالاى بی بهاى دنيا و ثروت فناپذيرى است كه در برابر عهدشكنى و سوگند دروغ به دست می آوريد.
روشن است كه سود اندك و ناچيزى كه ماندگار باشد، بهتر از سود بادآورده و سرشارى است كه فنا پذيرد و نابود گردد، تا چه رسد به سود بسيارى كه هماره ماندگار و پايدار بماند، آن هم در برابر سود اندكى كه فناپذير است.
در دومين آيه مورد بحث میفرمايد:
ما عِنْدَكُمْ يَنْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ باقٍ
پاداش خدا به اين دليل بهتر و پرارج تر است كه پايدار است، امّا ثروت و قدرت و امكانات مادّى و دنيوى در دست شماست و فناپذير میباشد.
در ادامه آيه به پاداش شكيبايان پرداخته و میفرمايد:
وَ لَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُونَ
آن كسانى كه بر فرمانبردارى خدا و وفاى به عهدها و پيمان ها وفادارى پيشه سازند و شكيبايى ورزند، ما پاداششان را برابر بهترين كارهايى كه در زندگى انجام داده اند خواهيم داد.
منظور از پاداش كارها، كارهاى واجب و مستحبّ است؛ چرا كه كارهاى مباح پاداشى ندارد و به همين دليل هم میفرمايد: برابر نيكوترين كارهاى آنان پاداششان میدهيم نه برابر هر كارى.
برخى گفته اند چيزى كه نيكوتر از نيك باشد وجود ندارد، امّا آيه شريفه نشانگر آن است كه برخى از كارها شايسته و نيكوست و پاره اى از آنها شايسته تر و نيكوترند .
پاداش شايسته ايمان و عمل در دنيا :
در سومين آيه مورد بحث به شرايط و ويژگى هاى زندگى پاك و پاكيزه و در خور شأن انسان پرداخته و می فرمايد:
مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً
هر كس كارى شايسته اى انجام دهد و در همان حال داراى ايمان و باور باشد - زن باشد يا مرد - ما به او زندگى پاك و پاكيزه اى ارزانى خواهيم داشت.
آرى ،اين يكى از وعده هاى خداست كه به زنان و مردان توحيدگرا و شايسته كردارى كه ايمان به خدا و پيامبرش بياورند و كار شايسته انجام دهند، وعده میدهد كه زندگى نيكو و شايسته اى خواهند داشت و پاداشى وصف ناپذير به آنان ارزانى میگردد.
و پاداششان را برابر بهترين و نيكوترين كارهايى كه انجام میدادند به آنان خواهيم داد.
{صلوات+عج}
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط: ، ،

